Kroacia ka vendosur të ndalojë plotësisht telefonat celularë në shkolla. Duket se të gjithë bien dakord për këtë rregullore, e cila do të hidhet në votim në Kroaci pas dy muajsh – qeveria dhe opozita, prindërit, dhe duke gjykuar nga deklaratat, edhe fëmijët janë dakord.
Duket se po ndërmerren veprime në pothuajse të gjitha vendet e botës për të kufizuar ndikimin e keq të internetit. Për shembull, Bashkimi Evropian ka miratuar një ligj që i detyron platformat e mëdha si Meta, TikTok dhe X të vendosin kufizime në përdorimin e algoritmeve që nxisin varësinë.
“Në TikTok, mendoj se përdoruesit as nuk e vënë re se çfarë po shikojnë, por informacioni vazhdon të rrotullohet, dhe sigurisht ne e përthithim atë gjatë gjithë kohës, kështu që shndërrohemi në zombi që vetëm përthithin informacion. Ne nuk kemi kontroll mbi të dhe kjo në një farë mënyre na formëson më vonë.”
https://www.slobodnaevropa.org/a/perspektiva-sarajevo-film-festival/32617958.html
Franca ka ndaluar telefonat celularë në shkollat fillore dhe të mesme të ulëta për të zvogëluar shpërqendrimin dhe varësinë. Gjermania po edukon fëmijët dhe prindërit rreth shkrim-leximit dixhital dhe parandalimit të varësisë. Qeveria italiane ka ngritur një vëzhgues për shëndetin dixhital të fëmijëve, i cili monitoron ndikimin e mediave sociale dhe lojërave në shëndetin mendor, si dhe në njohuri.
“Ka shumë komunikim të dobët midis bashkëmoshatarëve. Sepse mediat sociale kanë shumë ndikim në këtë dhe gjithnjë e më shumë, ne shkruajmë, si të thuash, përmes mesazheve dhe nuk dimë si të shprehemi. Më saktësisht, fjalori ynë është shumë i varfër.”
https://www.youtube.com/watch?v=GDl1k2p9baM
KINA ka kufizuar kohën e lojës së videolojërave për të miturit në 3 orë në javë dhe ka ndaluar “varësinë algoritmike”. Tema e “higjienës dixhitale” është futur në sistemin arsimor. Në Korenë e Jugut, tashmë ka klinika për trajtimin e varësisë nga interneti dhe videolojërat, dhe fëmijët nën 16 vjeç kanë qasje të kufizuar në internet. Në Shtetet e Bashkuara, po shqyrtohen rregullore më të rrepta kundër “dizajnit grabitqar” të aplikacioneve (p.sh., lëvizja pa fund, njoftimet push) dhe janë ngritur padi kundër kompanive si Meta dhe TikTok për krijimin e mekanizmave të varësisë. Japonia po zbaton një “agjërim dixhital”, dhe në Finlandë, Kanada dhe Australi, janë futur programe shkollore që u mësojnë fëmijëve përdorimin kritik të internetit.
Pasoja e varësisë, paralajmërojnë të rinjtë nga programi PERSPEKTIVA, është promovimi i sistemeve të gabuara të vlerave.
“Do të doja të theksoja atë sistem vlerash krejtësisht të gabuar, që është krejtësisht i gabuar në të gjitha brezat dhe madje edhe në shkollat fillore, ku mënyra se si vishet dikush vlerësohet më shumë sesa notat që ka, ku nxënësit diskriminohen vetëm për shkak të një mesatareje të lartë, gjë që është krejtësisht e gabuar.”
https://www.youtube.com/watch?v=Ov_TfaZ9zaY
Në rajon, si Serbia dhe Bosnja dhe Hercegovina, ka strategji kombëtare, por ende nuk ka veprime në nivel shtetëror. Në Mal të Zi, një vendim për të ndaluar telefonat celularë në shkolla u mor në shkurt të vitit 2025, por ende nuk ka të dhëna se sa shkolla po e zbatojnë këtë vendim. Maqedonia e Veriut miratoi një ligj të ngjashëm një muaj më parë, dhe Kosova miratoi “udhëzime” shtatë vjet më parë për të zbatuar ndalimin në shkolla, por ato nuk po zbatohen.
Dhe ndërsa vendet po ndërmarrin hapa për të mbrojtur fëmijët nga varësia, inteligjenca artificiale është shfaqur në tregun e teknologjisë. Sa kohë do t’u duhet vendeve për të kufizuar ndikimin negativ të këtij aplikimi?
