Sipas rezultateve të hulumtimit nga viti 2025, 20.4% e nxënësve në klasat e larta të shkollave fillore dhe të mesme në Serbi shfaqin simptoma të të paktën një çrregullimi psikologjik, duke përfshirë depresionin dhe ankthin. Në B&H, sipas raportit të UNICEF-it nga viti 2023, deri në 39% e adoleshentëve në B&H raportojnë probleme mendore, më shpesh ankth dhe depresion. Në Mal të Zi, një e pesta e të rinjve kanë probleme të tilla. Të dhënat e këtij viti tregojnë se kjo është situata me 9% të të rinjve në Kroaci.
Në emisionin PERSPEKTIVA, të rinjtë shpesh flasin për depresionin dhe ankthin. Lupko dhe Rijalda e ilustrojnë këtë problem.
“Mendoj se ankthi që ekziston tek të rinjtë, i cili shkaktohet nga elita politike, çon në një, si të thuash, vetëanalizë, ku të rinjtë gjithnjë e më shumë pyesin veten pse nuk jemi të përshtatshëm, të aftë ose të aftë të jetojmë në këtë vend, dhe mendoj se kjo krijon një ngopje serioze të mentalitetit që sundon aktualisht, gjë që i pengon njerëzit të reagojnë ndaj saj dhe të thonë, jo, ka një kufi për mua ose, le të themi, nuk ka kriminalizim të shpifjes, për mua nuk është vepër penale, shpifja nuk është vepër penale.”
https://www.slobodnaevropa.org/a/perspektiva-banja-luka-mladi/32875347.html
“Depresioni tek të rinjtë në Tuzla, në të gjithë B&H dhe Ballkanin. Por unë besoj se ky depresion dhe ankth që ndodh vazhdimisht është 70% faji i prindërve dhe 30% i rrjeteve sociale.”
https://www.slobodnaevropa.org/a/perspektiva-tuzla-mladi/33101655.html
“Problemi më i madh që kam është ankthi dhe përtacia në një kontekst të caktuar, pra aftësia për të motivuar veten për të filluar një proces individualizimi fizik dhe psikologjik.”
https://www.slobodnaevropa.org/a/perspektiva-banjaluka-mladi-drzava-/32865157.html
Si i përcaktojnë të rinjtë shkaqet e kësaj situate?
REALITET ËSHTË BRUTALE
“Kur jetojmë në një realitet si i yni, i cili është brutal, por brutal në kuptimin modern sepse nuk është në një mënyrë të drejtpërdrejtë, por gjërat ndodhin ngadalë, pak nga pak në të gjitha sferat e jetës, dhe pastaj ju mbani pasojat si individ, si komunitet, si shoqëri dhe si shtet.”
https://www.slobodnaevropa.org/a/perspektiva-beograd-region/33038786.html
NUK MUND TË JEM VETJA
“Njerëzit kanë problem të shprehin veten. Më saktësisht, ne jetojmë në Mal të Zi ku është tabu të jesh vetvetja, të themi, ndryshe dhe të mos përputhesh me standarde të caktuara.”
https://www.slobodnaevropa.org/a/perpektiva-mladi-crna-gora-problemi/32804765.html
ATA NUK NA BESOJNË
“Përveç kësaj, faktori kyç dhe problemi kryesor i të rinjve është mosbesimi institucional.”
https://www.slobodnaevropa.org/a/retrospektiva-perspektiva-skoplje/32855901.html
PO BËHEMI EGOISTË
“Ndoshta nëse do të kishte pak më shumë empati midis të gjithëve ne, ndoshta do të kishte më pak probleme të tilla. Ne nuk bëjmë çmos për të treguar dhembshuri ndaj njerëzve të tjerë.”
https://www.slobodnaevropa.org/a/perpektiva-u-sarajevu/32995305.html
NE KËRCITEM NË NORMAT DHE KALUQET
“Ne ende mendojmë se bari është më i gjelbër atje dhe qielli është më i kaltër, por në fakt, derisa dikush të shkojë dhe të shohë se qielli nuk është as më i kaltër dhe as bari nuk është më i gjelbër, njerëzit janë në të vërtetë të vetëdijshëm për rrethanat e tyre sociologjike dhe politike që i rrethojnë. Ne nuk jemi. Do të thoja, në fakt, se vendosmëria është paradoksi ynë më i madh sepse ne, në fakt, hidhemi në norma tashmë të vendosura dhe nuk përpiqemi t’i kalojmë ato dhe të çlirohemi prej tyre.”
https://www.slobodnaevropa.org/a/bih-sarajevo-perspektiva/33005834.html
NUK JEMI TË PAFAJSHËM AS
“Do të thoja se ka autocensurë midis të rinjve, një frikë për të dalë nga zona e tyre e rehatisë, gjithçka është në hapësirën online, nuk kemi të rinj në hapësirën publike për të vepruar.”
https://www.slobodnaevropa.org/a/perspektiva-banjaluka-seksizam-svakodnevnica/32894611.html
Të dhënat nga hyrja janë alarmante. Një e pesta e të rinjve si në Serbi ashtu edhe në Mal të Zi kanë këto lloj problemesh. Madje 40% në Bosnjë dhe Hercegovinë. Ekspertët thonë se duhet të investojmë në parandalim dhe edukim. Numri i të rinjve me probleme të shëndetit mendor është në rritje, por shoqëria, institucionet dhe politika nuk po i kushtojnë vëmendje kësaj.
